Η κληρονομιά της Mária Telkes παραμένει ανεξίτηλη στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας στην ηλιακή ενέργεια. Η ακλόνητη προσπάθειά της για την ηλιακή ενέργεια, σε συνδυασμό με τις καινοτόμες εφευρέσεις της, συνεχίζει να εμπνέει επιστήμονες, μηχανικούς και καινοτόμους στην αναζήτηση βιώσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων ενέργειας.
Η Μαρία Τέλκες, φυσικοχημικός και βιοφυσικός Ουγγρικής καταγωγής που έζησε στις Ηνωμένες Πολιτείες, προσέφερε σημαντικές συνεισφορές στην τεχνολογία της ηλιακής ενέργειας, εδραιώνοντας τον εαυτό της ως πρωτοπόρο προσωπικότητα με προορατικές ιδέες. Η ζωή και το έργο της συμβόλιζαν καινοτόμες επιτυχίες και προοδευτικές προσπάθειες.
Γεννημένη στις 12 Δεκεμβρίου 1900, στη Βουδαπέστη, Ουγγαρία, η Τέλκες μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον που τιμούσε την εκπαίδευση και την επιστήμη, διαμορφώνοντας έτσι τα πρώιμα ενδιαφέροντά της. Σπούδασε φυσική χημεία στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης, ολοκληρώνοντας τις προπτυχιακές της σπουδές στον ίδιο τομέα το 1924, μεταφέροντας τη συνέχεια σε διδακτορικό. Οι ακαδημαϊκές της προσπάθειες όχι μόνο έθεσαν μια ανθεκτική επιστημονική βάση, αλλά και αναζωπύρωσαν τη φιλοδοξία της να εξερευνήσει ανεξερεύνητα εδάφη στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η μετάβασή της στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν κινητοποιημένη από τις προοδευτικές προσπάθειες της χώρας στην έρευνα της ηλιακής ενέργειας.
Στην πρωτοποριακή της σκέψη βρισκόταν το επαναστατικό έργο της στην ηλιακή ενέργεια, ειδικότερα στην καινοτόμο ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ηλιακής θερμότητας. Η Τέλκες φανταζόταν ένα μέλλον όπου η ανανεώσιμη ενέργεια θα μπορούσε να εκμεταλλευτείται αποδοτικά. Κυρίως, οι καινοτομίες της περιλάμβαναν την ανάπτυξη ενός μονάδας αφαλάτωσης που λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια, ενώ βρισκόταν στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Μασαχουσέτη. Συνεργάστηκε με την αρχιτέκτονα Ελεάνορ Ρέιμοντ για τον σχεδιασμό του πρώτου σπιτιού που θερμαινόταν με ηλιακή ενέργεια, αποδεικνύοντας την αφοσίωσή της στη βιώσιμη ζωή.
Η εφευρετική της δύναμη εκδηλώθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν σχεδίασε ένα φορητό σύστημα αφαλάτωσης που λειτουργούσε με ηλιακή ενέργεια για τους στρατιώτες στον Ειρηνικό, καθαρίζοντας το αλμυρό νερό χρησιμοποιώντας την ηλιακή θέρμανση. Συνεργαζόμενη με τον Raymond και την χορηγό Amelia Peabody, η Telkes σχεδίασε το Ηλιακό Σπίτι του Ντόβερ, χρησιμοποιώντας το αλάτι του Γκλάουμπερ ως θερμική μπαταρία – ένα εξαιρετικό επίτευγμα στην αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για την θέρμανση οικιακών χώρων.
Ενισχύοντας τη δέσμευσή της για προσιτές ηλιακές λύσεις, εφηύρε το ηλιακό φούρνο το 1953 στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Αυτή η οικολογική συσκευή βελτιστοποίησε την ηλιακή απορρόφηση, αντανακλώντας την αφοσίωσή της στις πρακτικές και βιώσιμες λύσεις. Ο Ηλιακός Θερμαντήρας (1977) ανέδειξε την ακλόνητη αφοσίωσή της στην συλλογή ηλιακής ενέργειας όλο το χρόνο, χρησιμοποιώντας ρυθμιζόμενες ράβδους για βελτιστοποίηση της απορρόφησης του ηλιακού φωτός.
Κατανόηση της επίδρασης των μέσων ενημέρωσης, η Τέλκες ασχολήθηκε ενεργά με δημοφιλή περιοδικά και εφημερίδες, υποστηρίζοντας με πάθος την ηλιακή ενέργεια και διαμεσολαβώντας τις συνδέσεις με την Ελεανόρ Ρέιμοντ. Η συνεργασία τους, υποστηριζόμενη από χρηματοδότηση από την Άμελια Πίμποντι, έφερε στη ζωή το Ηλιακό Σπίτι του Ντόβερ – ένα πρότυπο για την ηλιακή ενέργεια ζωής το 1948.
